Tubi

Yolanda kag Iban pa nga mga Binalaybay
ni Melcichon

Ay, sos!

Kahapon

Tanan sila nga nakahigda
Sa binit sang kalsada,
Sa sin nga kun diin-diin nga ulot napulot,
Kag gahiyum-hiyum pa
Bangod sa mga drama ni Napoles
Kag sang iya nga mga apostoles
Subong ginapulot na sila
Sa kun diin-diin nga ulot
Bangud sa pag-awas sang dagat.

Ini bala isa ka pagpanumdum
Sang Langit
Sa waay untat
Nga paglalaging,
Sa waay untat
Nga pagsunog sang kabukiran?

2. San-o Pa?

Abi ko makahuragok na ako

Pagkatapos sang baha sa Edsa,

O maglinong na ang baybay

Pagkataliwan ni Ruping.

Abi ko makalupad-lupad na

Ang mga alimukon

Pagkatapos maigo sang linti

Ang kagulangan sang  Malinao.

Gali kay makurog man gihapon ang atay ko

Maski mahayag ang ugsad.

Gali kay gawaras man gihapon ang baybay

Maski ang unod ko ginatuslok sang adlaw.

Ang mga alimukon

Padayon man gihapon

Sa ilang pagkinuobkuob

Maski waay na sang ginalumloman.

San-o pa ako makahampang sang  tinubigan

Maski waay sang bulan?

San-o pa ako makatulog sang mahamuok

Kun may lumot na ang akon tutunlan?

3. Sa Pilapil It Tangke

Gatindog ka nga ginakagat ang bibig mo

Sa pilapil sang tangke ni Don Pepe.

Ginasipadsipad mo ang mga dahon

Sang bakawan nga anay nagakadunot

Agud butitihon ang mga similya sang isda,

Sang ulang kag kalampay

Nga nagapasapnay

Sa malinong nga handong.

Nagalitik ang bibig mo

Kay ang bubon nagmala

Agud patambukon

Ang lukon ni Don Pepe

Agud pabustikon ang Hapon

Samtang kita

Kon may mabilin pa nga ulo sang lukon

Imaw ang aton nga baklon.

Tay itsong,

Matindog ka na lang bala

Sa pilapil ni Don Pepe?

4. Limog Sa Idalom

Ginpalokpan liwat kita,

Indi man kita NPA

O preso nga nagpalagyo sa silda.

Si Mary Concepcion indi pa abi

Magkadto diri.

Nga-a ginahingabot gid kita?

Waay man kita gamartsa.

Galangoy-langoy man lang man ang obra ta.

Kon makasulod kita sa punot

O magtalang sa fishcoral,

Sala man naton ina

Kay indi kita kahibalo magbasa.

Pero masakit, grabe gid

Kon palokpan kita.

Waay man kita sang M16

Nga ibalos sa ila

Kag indi lang kita ang madisgrasya.

Tanan sipot, pati ang ilitlogan

Tumba.

Ano bala ang  ilang isabat

Sa Limog sa Ibabaw

Kon sa ulihi

Magkilita sila?

5. Manug-Uling

Balikda bala, Tyo Pablo

Ang bukid nga inagyan

Sang lagare kag wasay mo.

Tan-awa bala ang iyang itsura...

Daw likod sang kalaha

Nga maski kugon

Waay na sang makapyutan.

Kag kon mag-ulan

Galigid ang kalibutan.

Tyo Pablo,  bastante bala

Ang ginansiya mo sa uling

Para ibakal sang troso kag semento

Agud isugpon sa naanuran

Nga tulay nga karsada?

6. Sa Mga Nagkalabali Nga Silak

 Inay, puwede na bala kita magpamisa?

Total nagataliti na lang man kag ang baha waay na sa kalsada.
 Ang linti nga anay nagsiad sang langit napalong naman.
 Ang daguob nga anay gabayo kang dughan haumpawan na gid man.
Kag ang baybay nga anay nagwenalas, nagahulagok na.
Ang balangaw nga nagpanago sa kilat ag sa nagahagunos nga hangin
Nagahiyumhiyom na sa sidlangan.
Suyodon dayon naton sa karsada, sa kalanasan, sa kagulangan
Atong mga silak nga nagkalabali, nagkalataktak
Sa  paglusot sa madamol kag maitum nga gal-om
Masabwagan lang kita sang kahayag.
Kon aton silang makit-an,

Halaran naton sila sang lab-as kag bag-ong buskad nga sampaguita.

Kon may matipon na kita nga kuwarta, patindugan naton sila

Sang graniting rebolto sa plasa.
Toto, indi lang kita anay magpamisa kay ang kaagahon galagiik pa
Kag ang kalangitan sa pagsurib sang adlaw mapulapula pa.
Maayo pa mangamuyo na lang kita nga ang makalusot nga silak

Sa maitum kag madamol nga gal-om

Indi magtiurok sa tagipusuon naton.

Kon ma-Ormoc

Na kita tanan?

7. Tabang!

Waay pa kasinggit

Ang Kalibutan

Sang  "Tabang!"

Apang ang iya paandam
Maathag.

Nagalitik nga mga talamnan.

Ginalahar nga kalye sang syudad.

Red tide.

Yellow rain.

Apang waay  sang nagasapak sini.

Masaku ang tanan sa paghimo sang missiles,

Sa pagpatindog sang megamol,
Sa pagtapas sang kakahuyan,

Sa paghaboy sang insektisayd sa suba,

Sa paghulom sang formalin sa repolyo,

Sa paglagas sang piso sa Mabini,

Sa Ermita, kag sa Baclaran.

Ang paandam sang Kalibutan maathag,

Ugaling waay sang nagasapak sini.

Bangud siguro

Kay waay pa siya kasinggit

Sang "Tabang!"

***.

7. San-o Pa Ayhan?

San-o pa ayhan
Magtubo ang apitong sa ugis nga Manduyog
Samtang kada tag-ilinit
Ginakaingin ang iya palibot?

San-o pa ayhan

Magtin-aw ang suba-Iloilo

Samtang kada minuto

Ginapalag-ok ini sang krudo?

San-o pa ayhan magtuka liwat sang kuto

Ang mga tulabong sa likod sang kalabaw

Samtang ang eskupeta ni Tay Juan

Pirme na lang gapuntariya sa kaumhan?

San-o pa mag-untat ang pagkinumos

Sang palibot ta?

***

Abi ko natadlong eon ro daean

Ni Pinoy

Owa pa gali.

Hangawa ako nga

Duro ang nagasinggitan sa kalye

Kung hindi ngayon, kailan?

Kung hindi tayo, sino?

 (in progress)

ugsad,

sa waay gal-um nga gab-i,

wala na gaslide sa Suba sang Iloilo

***

1. pagkatapos sang bunok

natrapped ang kalangitan
sa kwarto namon

2. sa ibabaw sang tulay

galantaw si Nonoy
sa maitum nga suba

3. Bag-ong Tuig--

bisan ang lumot nga ginaputos sang grasa

gatinguha nga mag-ugbos

4. pagkatapos sang  ulan—
pinihakpihak nga adlaw
sa sulod sang amon nga balay

5. Mendiola--
ginpaliguan ka liwat

sang mga bombero.

4. Ormoc, Leyte—
galutaw-lutaw

nga troso kag bangkay

5. ugsad—
makita ka na liwat
sa idalum sang Iloilo River

6. ang gal-um
sa ibabaw sang balangaw
pagtaliwan ni Bagyo Yolanda

7. Inay, ngaa

pagtaliwan ni Bagyo Yolanda
waay magsilak ang adlaw?