Pang Ungang Binaeaybay Nga Akeanon

Chapter V

Pang Ungang Binaeaybay Nga Akeanon
ni
Melchor F. Cichon

August 15, 2005

Updated: April 20, 2007

Pauna nga Bisaea

Owa't pang ungang binaeaybay nga Akeanon bangud ro ginaturo sa eskuylahan nga pang ungang binaeaybay hay puro English.

Bangud kara nakilaea it mga unga nga Akeanon ro mga nursery rhymes nga obra sa ibang lugar pares it: "Twinkle, twinkle little star how I wonder what you are...", ag kato (1950s) hay ro "Bow wow wow, come a little master...".

Ag sa mabuhay eon nga dinag-on owa man gihapon it nakapiniino't magsueat it binaeaybay para sa mga ungang Akeanon.

Ro mga masunod nga binaeaybay hay ginsueat ko para sa mga ungang Akeanon. Kabay pa nga makapamukeat ra sa mga manogsueat nga Akeanon agod mas abo pa gid nga binaeaybay para sa mga unga't Akean ro masueat.

Ro mga binaeaybay nga mabasa ninyo hay ginsueat ko umpisa Hulyo 2005 hasta Agosto 2005.

Ro iba hay ginsueat nanday Cirilo Castillon ag ni Edna Laurente Faral, mga Akeanon nga naga-istar makaron sa Amerika.

Raya nga mga pang ungang binaeaybay hay ginahaead ko sa primero ko nga apo, Sean Marie Andren Cichon. ---Melchor F. Cichon, August 15, 2005

Buean , Buean

Buean, buean,
Taw-i ako't humay.
Sa Hong Kong si Nanay,
Sa Saudi Arabia man si Tatay.
***

Saea, Daywa, Tatlo

Saea, daywa, tatlo
Rang Tatay hay owa’t trabaho;
Pero kon Dominggo,
Sa bueangan imaw gaadto.
***

Lunes, Martes, Merkules

Kon Lunes, Martes, Merkules
Rang Tatay hay Hercules;
Kon Hwebes, Byernes, Sabado,
Rang Nanay, owa’t ginasanto.
Pero kon Dominggo,
Gasimba kaming tatlo!
***

Dali, Dali Kamo

Dali, dali kamo,
Sa karsada kita maagto;
Ro buean, ro buean mahayag,
Igto kita maghilibayag.
***

Sa Akean

Sa Akean, sa Akean, sa Akean
Igto madakop kita’t ueang.
Sa Akean, sa Akean, sa Akean,
Igto gauli ro uean.
***

Totoy, Totoy

Totoy, Totoy
May baeon kita nga humay?
Huo 'Nay, huo 'Nay.
Sangka pinggan kay Tatay.
Sangka maeukong kimo 'Nay.
Ag sangga bandihado kakon 'Nay.
Ugaling owa kita't maski sangpudyot nga dayok 'Nay.
***
Rain, Rain Go Away

Rain, rain go away
Sunz and Bee want to play.
If you will not,
On their Silhig they will fly away.
***

Saea, Daywa, Tatlo

Saea, daywa, tatlo
Sa Eskuylahan it Hari indi eon ako makaagto.
Ap-at, lima, an-um, pito
Siin eon ro daan nga katedral it Kalibo?
Waeo, siyam, pueo
Ano pa sa banwa ko ro andang gub-on?
***

Maeubog eon ro Boracay

Maeubog eon, maeubog eon.
Maeubog eon ro Boracay.
Ayaw eon, ayaw eon
Pagdugangi ra kabug-aton,
***

Sa Ormoc Ako Naghalin.

Sa Ormoc ako naghalin.
Ano ring gin-obra rito, Ladylyn, Ladylyn?
Gintunggad ko ro suba igto
Nga nag-eumos it sanglibong tawo.
***
Sa Tacloban Masadya, Masadya

Sa Tacloban masadya, masadya
Ro poncan ginakabit sa dughan it mga maestra.
Sa Tacloban masadya, masadya
Ro poncan ginakabit sa dughan it mga maestra.
Ay ro andang hasayran owa ginadipara.
***
Ladylyn, Ladylyn

Ladylyn, Ladylyn
Ano kaaslum ro santoe?
Joycielyn, Joycielyn
Kasingeas-ay it baoe.
***

Sa Karsada it Ormoc

Sa karsada it Ormoc
Daywang libo ro natueog
Bangud sa andang kabukiran
Ro mga kahoy ginpang-utod.
***

Kagwapo, Kagwapo Gid Kimo

Kagwapo, kagwapo gid kimo,
Pares it kuring sa Eveready;
Kagwapa, kagwapa gid kimo,
Pares it lavander sa Palmolive.
***

Tigidig, Tigidig, Tigidig

Tigidig, tigidig, tigidig
Sakay eon sa banig.
Tigidig, tigidig, tigidig
Madaea kita’t sab-ang sangbulig.
***

Matabok kita sa Aklan Bridge

Matabok kita sa Aklan Bridge
Ipahaum eon ring handum:
Matabok kita sa Akean,
Ring kawit baea may sueod eon nga buean?

Mamasyar Kita sa Aklan Bridge

Mamasyar kita sa Aklan Bridge.
Tan-awon naton ro basura sa pangpang.
Mamasyar kita sa Aklan Bridge.
Tan-awon naton kon ro basura
Una pa sa binit.
***

Fall in Line, Fall in Line

Fall in line, fall in line,
Said the young woman in green.
Fall in line, fall in line,
Said the off-beat man in red.
Fall in line, fall in line,
I wish you were in pink and mine.
***

One, Two Bato

One, two bato;
Three, four bapor.
You loved me before,
But now you will love me more.
***

One, Two, Three

One, two, three
Asawa ni Marie.
Adlaw, gabii
Gakaon it mani.
***

Uean, Uean

Uean, uean
Ayaw it hueaw.
Uean, uean, uean
Ayaw anay it panaw,
Owa pa si Tatay katanum.
***

May Pispis Ako Nga Bukaw

May pispis ako nga bukaw
Gindakop ko sa Malinao.
Adlaw-adlaw ginataw-an ko't bolinao,
Pirme eang kuno imaw nga ginapa-rock and roll.
***
Evelyn, Evelyn

Evelyn, Evelyn, Evelyn,
Siin si Ladylyn?
Igto imaw sa baeay ni Jocielyn
Nagatukar sanda't violin.
***
Kon Magsikaeum

Kon magsikaeum,
Gaamat-amat ro kalibutan sa pagdueom,
Kapin pa gid kon ligumdueom;
Pero gahayag rang panan-awon
Kon ikaw kakon gayuhom.
***

Kon Gasilak ag Mag-asaw-asaw

Kon gasilak ag mag-asaw-asaw,
Bantayan ro baeangaw.
Kon ro kalibutan magdueom,
Bantayan kon paano it kilat ro kaeangitan siaron.
***

Bow, Wow, Wow

Bow, wow, wow
Anyo ka nga ayam?
Tao ngani
Owa ako't hasayran?
Bow, wow, wow
Anyo ka nga ayam?
Tao ngani
Ginhaboy ako sa basurahan.
***

Aklan Bridge, Aklan Bridge

Aklan Bridge, Aklan Bridge
Gaeagiik eon, gaeagiik eon.
Aklan Bridge, Aklan Bridge
Gahapay eon, gahapay eon.
Basi mapusdakan ro Ati!
Sa idaeum, sa idaeum.
***

Sa Tigayon, sa Tigayon

Sa Tigayon, sa Tigayon
May eungib nga madaeum.
Sa Tigayon, sa Tigayon
Ro eungib may pinggan,
Mas magueang pa kay Magellan.
***

Inday, Inday

Inday, Inday
Tueog eang anay
Gapangeaba pa ring Nanay
Sa pihak nga baeay.
***
May Bukaw sa Pihak nga Baeay

May bukaw sa pihak nga baeay
Gintaw-an ko't monay
Ana ako nga ginmueay.
***
Sa Maeara, Itsong, sa Maeara

Sa Maeara, Itsong, sa Maeara
Igto kita magkilita.
Magdaea ka't tigawnan ag eago
Mamuunit kita igto.
***
Sa Jawili

Pag-agto ko sa Jawili
Hakita ko si Sunz ag si Bee
May daea nga Sunflower ag Tulips
Sa buhok kuno nanda isab-it.

***
May Sangka Paka

May sangka unga,
Nag-agto sa suba;
Nakakita imaw it paka,
Nagabika-bika.
Pag-abot it baha,
Naanod ro paka,
Owa na madaea
Ra bugtong nga unga.

***
Kuring, kuring, kuring,
Siin ka naghalin?
Igto sa Maeara,
Nagdakop it paka.

***

Hay Kuring. Hay Kuring.
Ham-at permi ka eang ginaeagas ni Ayam?
"Ay permi ko ginapanakaw ra tinago nga bantaeaan."

***
May nanay nga napanaw sa andang baeay
Ay owa eon imaw it ipakaon sa an-um nana nga mga unga.
Pagbalik na sa andang baeay,
May daea eon man nga sangka sakong bugas
Ag manok ag  ro andang tatay.

***

May sangka kuring,
Gapatukar it biyolin;
Sa kanamion ka musika,
Tanan nga eanggam hatueogan.

***
Sa amon nga harden,
May hakita ako nga eago;
Pag-agi ku sa mga isiw,
Gintusikan nanda tanan rang siki.

***
Dali mahampang kita
It baeay-baeay.
Ikaw ro nanay, ako ro tatay.
Ugaling owa kita't baby
Ay puro kita mga eaeaki.

***



***

Translation:

Putak-putak
Isiw nga mahadlukon
Maisog ka
Ay una ka sa pugad

***

Unga…unga
Kataas it eugta

Asawa it Paka

***
Matueog It Managob
Anonymous
Gin-eubad ni Melchor F. Cichon
March 31, 2018

Matueog it managob,
Ag magpaputot;
Matueog it temprano,
Ag magpaeayog.

 
Si Fred Nga Maisut
Anonymous
Gin-eubad ni Melchor F. Cichon.
March 31, 2018

Kon matueog si Fred nga maisut,
Permi imaw gapangadi;
Ginaharuan ra nanay, ag ra tatay,
Ag magdiretso sa anang eueugban.

________
The following nursery rhymes were contributed by my friends:
;

Chily, Chily con Carne
Bigyan mo ako ng botete
Ibigay ko sa duwende. – Ni Cirilo Castillo, Jr.

***

Cheeeze SWISS
Malinamnam
Masarap na palaman. – Ni Cirilo Castillo, Jr.

Maeara
Ni Cirilo Castillo

Maeara, Maeara
Sis bomba
Talo kami,
Panalo ka !
***

Sunz, Sunz Blues
Ni Cirilo Castillo

Sunz, Sunz blues
Over the rainbow
Over you.
***

Ni Cirilo Castillo

Pretty-pretty boy
Mommy's here
Please don't cry!

***
Sabi ng Baboy
ni Cirilo Castillo

Sabi ng baboy
Anak ko si Urok.
Sabi ng tandang
Ko ko rok kok kok.
***

Si Tata Goloy sa Bantod
Author: Unknown

"Si Tata Goloy sa bantod
May baeay imaw nga pawod
Pintado't asul, puti, ag dueaw
May bandira pa sa ibabaw."

***

Lo Celso
Ni Edna Laurente Faral

"Lo Celso, Lo Celso,
taw-i ako't piso,
pambakae it pustiso."
"bunso, bunso,
hara ro pustiso,
agod magkapiso."—